Algemene beschrijving Hollandstellung

Knokke Heist - Westkapelle - Lapscheure - Moerkerke - Middelburg - Maldegem - Sint Laureins- Adegem - Eeklo - Lembeke - Oosteeklo - Ertvelde - Kluizen - Gent - Assenede - Sint Kruis Winkel - Mendonk - Zaffelare - Eksaarde - Moerbeke Waas - Sinaai - Kemzeke - Stekene - Sint Gillis Waas - Vrasene

Structuren WO II in directe omgeving Hollandstellung (Zweitestellung): Knokke Heist - Maldegem - Sint Laureins- Philippine (NL) - Sas Van Gent (NL) - Sluiskil (NL)

Wat voorafging aan de loop van de Hollandstelling is voor zowel de voorlijn als de hoofdstelling te zoeken op grondgebied Lembeke.

De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Oosteeklo.

Op grondgebied Oosteeklo stonden er origineel 24 bunkers. Je vond er net zoals op Eeklo en Lembeke zowel de voorlijn terug als de hoofdstelling. In tegenstelling tot vooral Lembeke waar deze voorlijn sinds 2011 volledig verdwenen is, is deze op Oosteeklo nog volledig aanwezig. Oosteeklo is blijkbaar weten te ontsnappen aan de slopingsacties die wel degelijk zwaar georganiseerd plaats vonden op zowel grondgebied Eeklo, Maldegem en Lembeke.

De Voorlijn sluit direct aan bij waar deze eindigde op grondgebied te Lembeke. Ook hier blijft de voorlijn letterlijk een enkelvoudige lijn. De vooruitgeschoven stelling loopt noordelijk van het centrum van Oosteeklo, komende van de Kaprijkestraat (Lembeke) naar de Westakkerstraat, Rijkerstraat, Stroomstraat en Oosthoek. Merkwaardig is dat er op deze voorlijn zowel bij de overgang van Lembeke naar Oosteeklo als van Oosteeklo naar Ertvelde een vrij groot hiaat zit maar allicht hebben er effectief nooit bunkers gestaan.

De hoofdlijn sluit direct aan op grondgebied Oosteeklo met deze op grondgebied Lembeke. Het is trouwens vrij moeilijk ter plaatse in de velden tussen de Lembeekse bossen en de hoofdweg Heide niet zo eenvoudig te achterhalen op het terrein waar deze overgang juist zit. Wel zie je op dit gebied de ganse linie zeer vlot lopen omdat het een vrij open grondgebied betreft en er geen structuren verdwenen zijn. Het valt ook meteen op dat omwille van de open structuur van het terrein, de hoofdstelling zeker niet zo breed is uitgewerkt geweest zoals dit in de Lembeekse bossen wel het geval was. Eenmaal zuidelijk voorbij Heide en oostelijk van de Abdijstraat loopt de linie verder op grondgebied Ertvelde.

Omdat de eigen telling uit het boek "De Hollandstellung" van Hans Sakkers zeker niet de volledige lijn onderzocht, is de telling die daar in terug te vinden is, ook zeer irrelevant om als referentie te gebruiken, wat dan ook niet is gebeurd. Wel zijn de vermelde locaties uit het boek mee opgenomen in de eigen zoektocht.

In de inventarisatie uit 1921 werden op Oosteeklo in totaal 24 bunkers vastgesteld. Dit waren allemaal bunkers gebouwd door de Duitse landmacht met de specifieke betonstenen. Bij de herhaling van deze telling in 1935 was de situatie nog identiek. Men sprak toen van 7 Voorpostbunkers, 6 Manschappenbunkers, 6 Waarnemingsbunkers en 5 specifieke Mitrailleurbunkers.

Bij de eigen inventarisatie van 2018 wordt veel minder de nadruk gelegd om zoveel verschillende types te beduiden. Dit is ook meestal zeer moeilijk omdat je altijd bij bunkertypes uitkomt die niet 100% het ene zijn maar ook niet 100% het andere. Zelf houd ik niet zo van dat overdreven hokjesdenken. Er konden nog 21 structuren worden teruggevonden. Van deze 21 nog teruggevonden structuren waren er 10 Manschappenbunkers, 7 Observatie-Manschappenbunkers en 4 mitrailleurbunkers. De locaties van de 3 vermiste bunkers zijn exact gekend.

Op dit grondgebied kan ook gemeld worden dat alle gesloopte exemplaren perfect gelokaliseerd konden worden.

Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be. Weet dat aanvullende details over bunkers aangeduid met cirkeltjes omdat de 100% exacte locatie mij ontbreekt, zeker ook altijd welkom zijn.

Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd worden.

Alle onderstaande luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.

De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:

  • Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
  • Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
  • Gekende gesloopte structuren - Rood
  • Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.

Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.

Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.

De loop van de Hollandstellung in grote lijnen op een kaart van Oosteeklo

Oosteeklo : De vooruitgeschoven stelling komende van de Kaprijkestraat (Lembeke) tot de Holstraat (Ertvelde).

1. Oe L 01 - Manschappenbunker - Westakkerstraat in veld rechtover nr9.
2. Oe L 02 - Manschappenbunker - Rijkestraat 85a achteraan domein
3. Oe L 03 - Manschappenbunker - veldje hoek Rijkestraat en Stroomstraat.
4. Oe L 04 - Manschappenbunker - weiland oostelijk van Stroomstraat.
5. Oe L 05 - Manschappenbunker - Oosthoek 84 tussen bijgebouwen van een hoeve

Oosteeklo : De hoofdstelling vanaf de Lembeekse bossen tot de Abdijstraat op de grens met Ertvelde.

1. Oe L 06 Mitrailleurbunker in velden juist oostelijk van Lembeekse bossen, noordoostelijk van hoeve
2. Oe L 07 Observatie-Manschappenbunker in velden oostelijk van Lembeekse bossen, tegen veldweg
3. Oe L 11 Manschappenbunker westelijk van 2 smalle bosjes ten zuiden van de Ledestraat
4. Oe L 10 Observatie-Manschappenbunker op westkant meest westelijke van 2 smalle bosjes ten zuiden van de Ledestraat
5. Oe L 09 Observatie-Manschappenbunker op oostkant meest oostelijke van 2 smalle bosjes ten zuiden van de Ledestraat
6. Oe L 08 Manschappenbunker in velden oostelijk van Lembeekse bossen en zuidelijk van de Ledestraat
7. Oe L 24 Manschappenbunker in veld achter hoeve tussen Molenhoek en Heide
8. Oe L 21 Locatie gesloopte Manschappenbunker westelijk van rotonde Heide en Molenhoek.
9. Oe L 22 Locatie gesloopte Mitrailleurbunker juist oostelijk van Oe L 20
10. Oe L 20 Mitrailleurbunker achter woning gelegen op Heide nr 24
11. Oe L 23 Locatie verdwenen Manschappenbunker waar huidige woning Heide nr 28a staat
12. Oe L 12 Observatie-Manschappenbunker zuidwestelijk van rotonde Heide en Molenhoek
13. Oe L 14 Manschappenbunker vlak naast zuidoostelijk lopend gedeelte van Heide
14. Oe L 13 Observatie-Manschappenbunker zuidelijk van rotonde Heide en Molenhoek
15. Oe L 15 Mitrailleurbunker samen opgesteld met Oe L 16 westelijk van Abdijstraat
16. Oe L 16 Observatie-Manschappenbunker samen opgesteld met Oe L 15 westelijk van Abdijstraat
17. Oe L 17 Manschappenbunker noordelijk van rotonde Heide en Molenhoek, vlak naast Abdijstraat
18. Oe L 18 Mitrailleurbunker Spiegelstraat 2 naast hoeve
19. Oe L 19 Observatie - manschappenbunker westelijk van Abdijstraat in bosje

Bovenstaande inventarisatie op dit grondgebied is allicht volledig. De locaties van de nog bestaande en verdwenen bunkers zullen vrij juist zijn.

Als uzelf nog aanvullingen of correcties weet ten opzichte van bovenstaande reeks structuren op grondgebied Oosteeklo, gelieve dit dan door te geven, zodat toch eindelijk eens een volledige inventarisatie van wat nog van deze linie bestaat zou gekomen kunnen worden. Gelieve in dat geval te mailen op info@bunkergordel.be. Alvast bedankt voor uw medewerking.

Het verdere verloop van zowel de vooruitgeschoven stelling als de hoofdstelling is te zoeken op grondgebied Ertvelde.

Gebruikte externe bronnen:

  • Gebruikte externe bronnen: Boek: "De Hollandstellung - Hans Sakkers, Johan den Hollander en Ruud Murk".
  • De inventaris van de Dienst Erfgoed van de Hollandstellung.
  • Het archief van Eeklo, meer specifiek, de collectie George Spittael met dank aan Mr Marc Verbiest.